Habitatverlies en -degradatie
Habitatverlies is vandaag waarschijnlijk de grootste bedreiging voor de biodiversiteit op aarde.
Dieren verliezen hun huizen door de groeiende noden van de mens
Habitatverlies wordt geïdentificeerd als de belangrijkste bedreiging voor 85% van alle diersoorten die staan op de Rode Lijst van Bedreigde Diersoorten van IUCN, de internationale unie voor natuurbehoud (diegene die geklasseerd worden als ‘bedreigd’ of ‘ernstig bedreigd’).
Menselijke activiteit is de belangrijkste oorzaak van habitatverlies. De manier waarop we het land en de natuurlijke hulpbronnen gebruiken, onze productiemethoden en consumptiepatronen, en het afval dat we produceren verwoesten of degraderen de ecosystemen en de habitats van het leven in het wild.
Verlies van bos en bosdegradatie is vooral het resultaat van de uitbreiding van landbouwgronden, intensieve houtkap en overbegrazing. De grootste impact komt van de ontbossing voor landbouw, in de eerste plaats omdat de bossen plaats moeten ruimen voor graasland voor het vee.
Ongeveer de helft van alle bossen die oorspronkelijk op aarde groeiden zijn verdwenen, en ze worden vandaag nog steeds 10 keer sneller gekapt dan dat ze kunnen teruggroeien. Aangezien tropische bossen minstens de helft van alle diersoorten ter wereld bevatten, is het verlies van zo’n 13 miljoen hectare bos per jaar een ecologisch drama.
Maar ook zonder de habitat volledig te vernietigen kunnen natuurgebieden serieus degraderen. Natuurlijke ecosystemen worden beschadigd door de verplaatsing en vervuiling van waterlopen en door de verstoringen die houtkap, overbegrazing en visvangst veroorzaken in natuurlijke voedselketens. Zonder een sterk plan om beschermde gebieden op het land en in de zee te creëren zullen de belangrijke ecologische habitats blijven verdwijnen.
Fragmentatie van de habitat
Veel diersoorten lijden ook onder de fragmentatie van hun habitat. Wegen en andere infrastructuur zoals spoorlijnen, mijnen en dammen snijden doorheen de habitat en zorgen ervoor dat de habitat zoals bijvoorbeeld de bossen waarin de reuzenpanda leeft opgesplitst wordt in kleinere gedeeltes. Daardoor geraken de populaties die in de bossen leven geïsoleerd van elkaar en lopen de dieren het risico niet voldoende voedsel te vinden of zich niet meer voort te kunnen planten omdat er te weinig soortgenoten te vinden zijn in het gebied, wat de genenpoel verkleint en de levensvatbaarheid van de populatie verlaagt. Bovendien zorgt de fragmentatie van de habitat ervoor dat de dieren gemakkelijker in het nauw gedreven kunnen worden door stropers en dus kwetsbaarder zijn.
Vervuiling
Menselijke activiteiten vervuilen ecosystemen overheen de hele wereld, van de Noord- tot de Zuidpool en van de hoogtse bergtop tot de diepste zeetrog. Giftige chemicaliën kunnen worden teruggevonden in ongerepte bossen en in het bloed van pooldieren. Vuilnis drijft onder het oppervlakte van de oceanen, ver weg van het vasteland. Zelfs geluid- en lichtoverlast onderbreken de natuurlijke leefpatronen en verstoren de levens van dieren en mensen.
Klimaatverandering, als resultaat van vervuiling, warmt bovendien ook de planeet op en forceert dieren om te verplaatsen, op zoek naar een meer geschikte habitat.
Invasieve planten en dieren
Invasieve soorten zijn dieren en planten die door menselijk handelen in een nieuw gebied terechtkomen en die zich vaak ten koste van de inheemse soorten verspreiden.
Ze vormen dan ook een belangrijke wereldwijde bedreiging voor de inheemse plant- en diersoorten. Volgens IUCN is de impact van deze soorten enorm, verraderlijk en meestal onomkeerbaar. Ze degraderen of vervangen de oorspronkelijke natuurlijke habitats. Honderden soorten zijn uitgestorven door invasieve soorten. De ecologische kost is het onomkeerbaar verlies van inheemse soorten en ecosystemen.
Mariene- en kustgebieden
Verlies van walvis- en dolfijnhabitat is rechtstreeks verbonden met de groeiende menselijke activiteiten in mariene omgevingen. Stortplaatsen, havens, vaargeulen, visserijen en viskwekerijen kunnen allemaal gebieden bezetten of verwoesten die walvisachtigen nodig hebben om zich te voeden, om te rusten en om zich voort te planten.
Recreationeel gebruik van mariene gebieden, waaronder de ontwikkeling van resorts en meer pleziervaart, kan walvissen, dolfijnen en bruinvissen verjagen die normaal gezien in hetzelfde gebied verblijven.
Natuurgebieden beschermen
Natuurgebieden beschermen is een van de meest efficiënte manieren om diersoorten en natuurlijke habitats te behouden. Ze dragen ook bij tot het levensonderhoud en het welzijn van lokale gemeenschappen en de samenleving in het algemeen. Goed geplande en beheerde beschermde natuurgebieden kunnen bijvoorbeeld water- en voedselvoorraden beschermen, armoede verlagen en de impact van natuurrampen verminderen. Zo vormen mangroves en koraalriffen bijvoorbeeld een natuurlijke barrière tegen tsunami’s. WWF maakt er dan ook een prioriteit van om de kritieke habitats te beschermen door wetgeving te versterken en nieuwe beschermde gebieden op te richten.
Wanneer we de habitat beschermen, beschermen we ook de dieren en planten die in het gebied wonen en kunnen we garanderen dat ze altijd een veilige woonplaats zullen hebben.
