Met de COVID-19 crisis als wake-up call is het verband tussen vernietiging van de natuur, klimaatverandering, levensomstandigheden van de mens en de opkomst en verspreiding van epidemieën pijnlijk bloot gelegd. De gevolgen van onze omgang met de natuur en haar beperkte hulpbronnen laten zich voelen, alsook onze geglobaliseerde manier van leven met mensen en goederen die zich voortdurend en massaal over de wereld verplaatsen.
In eigen land konden we vaststellen hoe kwetsbaar we zijn voor dergelijke pandemieën, waarvan het risico sterk is toegenomen volgens een recent rapport van WWF dat de link legt met de vernietiging van natuurlijke ecosystemen en de handel in diersoorten. Uit dat rapport blijkt onder meer dat liefst 75% van de tot dusver bekende ziekten bij de mens zg. zoönosen zijn, d.w.z. afkomstig van dieren. Anderzijds hebben we gezien hoe de schaarse natuur die we nog hebben een toevluchtsoord is voor ons allemaal, wanneer we weken in gedwongen isolatie moeten doorbrengen. Wetenschappers hebben ook verklaard dat natuurlijke ecosystemen zoals tropische bossen een cruciale rol spelen bij het reguleren van de overdracht en verspreiden van infectieziekten zoals zoönosen.
WWF vraagt aan de regeringen van ons land om de veerkracht van onze samenleving te vergroten en toekomstige gezondheidsrisico's te beperken door maatregelen op drie domeinen:
De Europese Commissie zet alvast de juiste toon met de publicatie (op 20 mei 2020) van zijn langverwachte Europese Biodiversiteitstrategie 2030 en zijn zg. ‘Farm to Fork’ strategie, die de krijtlijnen uitzet voor een duurzaam landbouwbeleid. Hierin erkent de EC de expliciete link tussen gezondheid en natuur, en plaatst hij biodiversiteit in het hart van de economische ‘Green Deal’. Met een ‘all-inclusive’/ inclusieve aanpak wil de EC de kernoorzaken van biodiversiteitsverlies aanpakken door op haar eigen grondgebied o.a. meer in te zetten op natuurherstel, organische landbouw en een sterker handhavingsbeleid.
Globaal wil de EC nagaan hoe de soortenhandel beter te reguleren en zijn voetafdruk te verminderen. Voor deze laatste twee thema’s heeft de EC echter nog geen concrete en bindende doelstellingen naar voren geschoven. De biodiversiteits- en de Farm-to-Fork strategieën zullen een belangrijke rol spelen om Europa veerkrachtiger te maken en dus beter bestand tegen schokken zoals COVID-19. Ze zullen ook het beleid in de lidstaten, dus ook in ons land, mee moeten sturen om de ambities te realiseren. WWF roept dan ook de parlementsleden en de ministers op om deze strategieën actief te ondersteunen.
WWF staat niet alleen met haar oproep. Wetenschappers en andere experten hebben zich recent wereldwijd verenigd in een Open Brief aan de Wereldgezondheidsorganisatie en regeringsleiders. Hierin roepen ze op om dierenmarkten met een hoog gezondheidsrisico te sluiten, om dringend de strijd op te voeren tegen illegale handel in wilde soorten en om de inspanningen op te drijven om de consumentenvraag naar risicovolle dierproducten te verminderen. De brief werd ondertussen al ondertekend door 294 experten uit 52 landen, ook uit België.