Sinds de jaren ’80 was nergens nog een plaats in Vlaanderen bekend waar de otter met zekerheid voorkwam. Sinds 2014 zijn er op regelmatige basis terug waarnemingen van otter in de Scheldevallei. Een nieuwe studie, uitgevoerd door het INBO en de Universiteit van Antwerpen voor WWF, identificeerde er 40 km² prima otterhabitat. Daarnaast is er nog een extra potentieel voor een gebied van 20km² mits de nodige inspanningen. Een populatiekern van otters bestaat uit ongeveer 10 individuen, waarvoor ongeveer 100 km² geschikt habitat nodig is.
De otter is een paraplusoort. Om de otter terug te brengen moet je de water- en habitatkwaliteit verbeteren. Daar vaart het hele gebied waar de soort leeft en foerageert wel bij. Vispopulaties doen het beter, de natuur naast de waterlopen herleeft, wat ook goed is voor insecten, vogels en andere soorten. Ook de mens profiteert, met meer bescherming tegen wateroverlast, beter herbergen en zuiveren van zoetwatervoorraden en meer mogelijkheden tot ontspanning en toerisme.
De studie werd vandaag voorgesteld aan Vlaams Minister van Justitie en Handhaving, Omgeving, Energie en Toerisme, Zuhal Demir.
WWF, Natuur en Bos van de Vlaamse overheid, Regionaal Landschap Rivierenland en Regionaal Landschap Schelde-Durme slaan alvast de handen in elkaar om de aanbevelingen uit de studie in de praktijk om te zetten. Lieven Nachtergale van Natuur en Bos: “Samen met vele partners zoals lokale overheden, weg- en waterloopbeheerders, natuurverenigingen, private eigenaars, bedrijven,… willen we een samenhangend valleisysteem creëren als leefgebied voor de otter: Otterland.”
Er is al gestart met het wegwerken van een aantal knelpunten. Via de projectsubsidies natuur komt er een ottercorridor in Terhagen en één aan de Stuyvenbergbaan in Willebroek. Er zijn ook een aantal geplande inrichtingen in de Polders van Kruibeke en er komt een soortenbeschermingsprogramma voor de otter.
Otterland wordt een lange termijn programma. De komende maanden wordt er gewerkt op concrete acties. Daarover zullen we op het gepaste moment communiceren.
Om een succesvolle vestiging van otters te verzekeren is een gezond visbestand met voldoende én gezonde vis belangrijk. Otters voeden zich voor 80% met vis. Zowel de kwantiteit als de kwaliteit van het visbestand is een aandachtspunt. Uit resultaten van deze studie blijkt dat kwik en pcb-vervuiling in visweefsel nog steeds zeer hoog is en het herstel van de otterpopulatie hindert. Deze stoffen hebben in het verleden een grote negatieve invloed gehad op Europese otterpopulaties.
De studie stelt vast dat de Scheldevallei potentieel leefgebied biedt voor het uitbouwen van een otterpopulatie. Er zijn hiertoe wel nog een aantal bijkomstige inspanningen te leveren:
Zuhal Demir, Vlaams minister van Omgeving: “Zowel via het natuurbeleid als via het waterbeleid zetten we nu al in op het verbeteren van potentiële leefgebieden van de Otter. Met dank ook aan de vele verenigingen actief op het terrein. Op die ingeslagen weg gaan we nu verder om de otter duurzame overlevingskansen te bieden in Vlaanderen.”
Céline De Caluwe, WWF-België: “De otter heeft een groot leefgebied en is dus meer gebaat bij natuurherstel op landschapsniveau dan versnipperde inspanningen verspreid over Vlaanderen. WWF lanceerde deze studie om een goed beeld te krijgen van de opportuniteiten en de knelpunten voor otter in de Scheldevallei. Het verbeterde habitat zal ook een heel aantal andere soorten helpen. De terugkeer van de otter is een hoopvol symbool voor de heropleving van de Schelde als levensader doorheen Vlaanderen.”
Koen Van den Berge, INBO: “Werken aan het herstel van de otterpopulatie in Vlaanderen is een uitnodigende uitdaging en de toekomstige proef op de som voor een geïntegreerd natuurbeleid. Er is nog een lange weg af te leggen, maar er zijn reële kansen op succes."