Bossen mee in de strijd voor het klimaat op de COP21

In de marge van de klimaattop in Parijs kwam Yolanda Kakabadse, voorzitster van WWF Internationaal, deze 2de week een ferme waarschuwing geven aan de onderhandelaars: als we er niet in slagen om de ontbossing en degradatie van bossen te stoppen, dan slagen we er nooit in om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden. Ontbossing en degradatie is wereldwijd verantwoordelijk voor 12% van de CO2-uitstoot, zo zegt ook het prominente blad Nature.

Een dag later bracht WWF een rapport uit dat het stoppen van ontbossing in de 12 belangrijkste landen met tropisch bos op hun grondgebied de jaarlijkse CO2-uitstoot kan verminderen met maar liefst 4,8 Gigaton. Dat is het equivalent van de gezamenlijke emissies van India, Japan én Australië. Maar zelfs de huidige plannen om ontbossing tegen te gaan en bossen te herstellen zullen niet kunnen gerealiseerd worden als er niet meer internationale steun en financiering komt, zo waarschuwt het rapport nog.

Yolanda Kakabadse kwam een conferentie inleiden waarop WWF een aantal prominente sprekers had samengebracht uit de academische wereld, overheden en WWF mensen die op het terrein natuurgebieden beschermen en beheren. Allen waren het erover eens dat het beschermen en waar mogelijk herstellen van ecosystemen een belangrijke bijdrage levert aan de strijd tegen de opwarming van de aarde.

Onze mondiale levensverzekering

Volgens Braulio Dias van de CBD (Internationale Conventie over Biologische diversiteit) is de biodiversiteit onze mondiale levensverzekering. Om de visserij, landbouw of bossen te beschermen hebben we meer biodiversiteit nodig. Zo maken de monoculturen in de landbouw en overbevissing in de wereldzeeën onze voedselvoorziening kwetsbaar voor ziekten en de klimaatopwarming. De achteruitgang van de soortenrijkdom maakt onze ecosystemen minder weerbaar voor natuurrampen. Droogleggen van natte gebieden en kappen van bossen zorgt voor veel extra uitstoot van broeikasgassen waardoor de opwarming versneld wordt. En zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan. Door biodiversiteit te beschermen en ecosystemen te herstellen maken we daarentegen onze ‘life support systems’ beter bestand tegen rampen en helpen we de opwarming te bestrijden.

Flory Botamba van WWF DRC benadrukte het belang van het Congolese regenwoud voor de mondiale CO2 opslag. Het gaat om niet minder dan 10% van het mondiale bosareaal, dat de capaciteit heeft om de mondiale uitstoot van drie jaar op te slaan! Een enorme long voor de aarde dus. En die long is in gevaar omdat de bevolking zich met de opeenvolging van crisissen de laatste jaren steeds meer op het bos richt voor zijn basisbehoeften. Het gaat over brandhout, afbranden om in cultuur te brengen of om vee te hoeden, artisanale of industriële exploitatie enz. Sommigen worden er rijk van maar voor het gros van de bevolking komt het neer op overleven. Onder meer in de provincie Maï-Nbdombe probeert WWF de trend te keren door samen met de overheid een legaal kader te scheppen maar ook de bevolking te sensibiliseren en te helpen de natuur te herstellen tegen een financiële compensatie. Wat helpt is dat de mensen lokaal ook al de effecten van het veranderend klimaat merken: regenpatronen die wijzigen, seizoenen die niet meer hetzelfde zijn en gewassen die zich anders gaan gedragen.

Oscar Guevarra van WWF Colombia vertelde hoe natuurbescherming 20 jaar geleden nog relatief eenvoudig was. Als beheerder van een nationaal park of beschermd natuurgebied was je vooral bezig met conservatie van de flora en fauna en met de uitbouw van duurzaam toerisme. Sinds toen is daar heel wat bij gekomen: management van de ecosysteem functies van deze gebieden en beheer van REDD-programma’s (Verminderen van emissies door ontbossing en bosdegradatie) bijvoorbeeld. REDD is een VN-programma dat landen wil vergoeden om zijn bossen beter te beschermen en ontbossing tegen te gaan. Het programma berust op het gegeven dat bossen de belangrijkste reservoirs zijn van CO2. Om aanspraak te maken op internationale financiering moeten landen natuurlijk wel met een uitgebreide rapportering komen. Dit alles maakt dat de druk op de natuurbeheerders erg is toegenomen en dat er nood is aan capaciteitsversterking.

Guevarra bevestigde ook dat goed beheerde natuurgebieden een cruciale rol spelen om ons te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Bossen spelen een centrale rol in de CO2 kringloop. Wanneer bomen gekapt worden, stoppen ze niet alleen met CO2 op te nemen, de koolstof die ze opgeslagen hebben komt ook vrij als het hout vergaat en de bodem eronder oxideert. Daarom dat ontbossing verantwoordelijk is voor 12% van de CO2-uitstoot, de tweede grote oorzaak na de verbranding van fossiele brandstoffen.

Gelukkig staat de integriteit van ecosystemen nog steeds vermeld in de preambule van de officiële tekst van het klimaatakkoord waarover de onderhandelaars vandaag en morgen de laatste knopen moeten doorhakken. Het valt te bekijken of het zal lukken dat erin te houden.